İstanbul Ticaret Odası ile İstanbul Ticaret Üniversitesi, Türkiye’de ticari faaliyet eğilimlerini ortaya koyan Ticari Faaliyet Beklenti Endeksi’ni hayata geçirdi. Veriler aylık bazda değerlendirilip açıklanıyor.
İSTANBUL Ticaret Odası (İTO) ile İstanbul Ticaret Üniversitesi Ekonomi ve Finans Uygulama ve Araştırma Merkezi’nce yürütülen ortaklaşa bir çalışmayla oluşturulan Ticari Faaliyet Beklenti Endeksi (TFE), iş dünyasına, akademisyenlere ve analistlere İstanbul’daki ticari faaliyet eğilimleri hakkında önemli bilgiler sağlıyor. Bir yıldan uzun bir süredir hesaplanan endeks, ekonomik durumun hangi yönde değişeceğine dair bir ön veri sunuyor. Benzer bir endeks olan Satın Alma Yöneticileri Endeksi (veya Purchasing Managers’ Index-PMI), tüm dünyada piyasalar tarafından yakından takip ediliyor.
EKONOMİ İÇİN GÖSTERGE
İstanbul’un ticari faaliyetleri hakkındaki bilgiler yalnız İstanbul için değil, tüm Türkiye ekonomisi için bir gösterge niteliğinde. Bu nedenle, TFE, Türkiye’de iş yapan veya Türkiye ekonomisini takip eden tüm taraflara çok değerli bir bilgi sunuyor.
TFE NEDİR?
TFE, İstanbul’da ticari faaliyetler konusundaki eğilimleri rakamsallaştırarak özetleyen bir öncü gösterge. Bir başka deyişle TFE, ticari faaliyetlerde beklenen canlılığa veya durgunluğa ve bu canlılık veya durgunluğun ne ölçüde olacağına işaret ediyor.
NASIL HESAPLANIYOR?
İTO’ya kayıtlı firma temsilcileriyle yapılan anketlerde katılımcılara, üretim, yatırım, satış, sipariş, ithalat-ihracat ve istihdam gibi konularda beklentileri soruluyor. Sorulara “artış”, “azalış” veya “bir değişiklik beklemiyoruz” olarak cevap vermeleri isteniyor. Anket sonuçları yayılma endeksleri yöntemiyle hesaplanıyor. Endeksin 50 değerinin üzerinde olması bu değerde artış olduğunu, 50 değerinin altında olması bu değerde düşüş olduğunu gösteriyor.
Anketler İTO’ya kayıtlı tüm firmaların temsil edildiği 81 meslek komitesinin 570’in üzerinde sektör temsilcisine uygulanıyor.
ENDEKSİN AVANTAJLARI
TFE sayesinde ticari faaliyet eğilimleri hakkında öncü bilgiler edinen firmalar üretim, ticaret ve finansman gibi faaliyetlerini önceden koordine ederek daha verimli çalışma imkanına sahip olabiliyor. Analistler ise ticari ve ekonomik eğilimleri önceden görerek genel ekonomik beklentilerini oluştururken daha fazla bilgi ediniyor. Genel Ticari Faaliyet Beklenti Endeksi, üretim, ticaret ve hizmet alt sektörleri için oluşturulan endekslerin ağırlıklandırılmış toplamını veriyor.
PARALEL SEYİR
İTO’nun aylık meclis toplantılarında meclis üyeleriyle paylaşılan TFE’nin, genel ekonomik gidişatla paralellik gösterdiği görülüyor. Bunun yanında, TFE sonuçları; TÜİK-TCMB/Tüketici Güven Endeksi, CNBC-e/Tüketici Güven Endeksi, TCMB/ Reel Kesim Güven Endeksi, MUSİAD/SAMEKS (Satın Alma Müdürleri Endeksi) gibi endekslerle de paralel bir seyir izliyor. Anketlerde yer alan her bir alt gösterge ayrı ayrı incelendiğinde sanayi üretim endeksi, ihracat ve ithalat miktar endeksleri, istihdam, döviz kuru gibi makroekonomik büyüklükler takip edilerek bu veriler arasındaki paralellikler de teyit ediliyor.
ANKETLER HAFTALIK AÇIKLAMA AYLIK
Anketlerin haftalık periyotlarla yapıldığına dikkat çeken Doç. Dr. Elçin Aykaç Alp, “Bilgiler öğrenciler tarafından bilgisayar ortamına giriliyor. Tüm anketler toplandıktan sonra ay sonunda değerlendiriliyor. Biz anketi tüm kitleyi en iyi temsil edenlere uyguluyoruz” dedi.
DİEĞR ENDEKSLERDEN FARKLI
Ticari Faaliyet Beklenti Endeksi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Ekonomi ve Finans Araştırma ve Uygulama Merkezi bünyesinde titizlikle hazırlanıyor. Merkez Müdürü Doç. Dr. Elçin Aykaç Alp ve Araştırma Görevlisi Mete Han Yağmur, öğrencilerle birlikte anket sonuçlarını büyük bir dikkatle değerlendiriyor ve sonuçları açıklıyor. Doç. Dr. Elçin Aykaç Alp, endeksin farkını şu cümlelerle ortaya koydu: “Benzer endekslerden farklı olarak 4 kategorisi var. Bir genel endeks, üretim, ticaret ve hizmet olmak üzere de üç alt başlığı var. Ticaret kategorisinde bir endeks hesaplıyor olmamız da ayrıca farklılaşan yönlerden biri. Faaliyet gösterenlerin ticari eğilimleri ve ekonomiye ilişkin beklentileri ölçülüyor. Ticari faaliyetlerde içinde bulunduğumuz ay, gelecek ay ve hatta gelecek üç ayda bir daralma mı olacak, sabit mi kalacağız, yoksa bir genişleme mi olacak; bunu ölçüyoruz. Alt kalemlerde sorduklarımız birer öncü gösterge özelliğini taşıyor.”
