İstanbul Ticaret Üniversitesi, Görsel İletişim Tasarımı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Rıdvan Şentürk’ün Avangart sanat hareketlerine köklü bir tartışma zemini sunan eseri “Avangart Sinema ve Resim” okuyucuyla buluştu.
Kitabı değerli kılan unsurlardan biri ise; optik biliminin, dolayısıyla sinema, fotoğraf gibi optikle ilişkili görsel sanatların da babası kabul edilen İbn-ul Heysem’in 1000 yıl önce kaleme aldığı Kitab-ul Menazır’ın ilk kez Türkçe basımı ile eş zamanlı ve aynı yayınevinden eşleştirilmiş eser olarak yayınlanması.
İstanbul Ticaret Üniversitesi, İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölüm başkanı Prof. Dr. Rıdvan Şentürk’ün kaleme aldığı “Avangart Sinema ve Resim” eserinde avangart sinema akımlarına dair geniş bir çerçeve sunuluyor. Kitap, ülkemizde avangart sinema tartışmalarının sanat camiası ve iletişim fakültelerinde yeterince kendisine yer bulamadığı gerçeğinden hareketle, avangart akımların anlaşılmasına imkan sağlarken, Avangart kavramının niteliklerine ilişkin de köklü bir perspektif sunuyor.
1000 YIL ÖNCESİNE SELAM
Prof. Dr. Şentürk, kitapla ilgili sosyal medya da yaptığı paylaşımda Uzam Yayınları tarafından 1000 yıl sonra Arapça’dan Türkçe’ye ilk kez tercüme edilen Kitab’ul Menazir (Optik) kitabına atıfta bulunarak “Nasıl da örüyor kader ağlarını! Yaşadığımız hayat boyunca yüzleştiğimiz insanlar ve gerçekler, özgür ve şerefli bir yolculuğun modellerine değil, hiçliğin ve ölümün maskelerine dönüşürken, iki kitap aynı zaman diliminde ve Uzam Yayınevi’nde buluşuyor” ifadelerini kullanıyor.
AVANGART, ANLAMANIN ANAHTARI
“Avangart Sinema ve Resim” isimli eserde bir araç olan filmin ne olduğu, nasıl olması gerektiği sorusundan hareket eden avangart anlayışların yeterince tartışılmadan sinema tarihinin, dönemlerinin, akımların ve anlatım yapılarının yeterli şekilde anlaşılamayacağı vurgulanıyor.
Bu çerçevede kitapta ana-akım sinemanın dönüşüm sürecinde etkileri olan ilk avangart hareketlerden empresyonist, ekspresyonist, dadaist ve sürrealist film örnekleri dönemin şartları içerisinde sorgulanıp ele alınıyor. Eser ayrıca sinemanın gerçeklikle kurduğu ontolojik, etik-estetik ve epistemolojik ilişkinin gelişme sürecinde nasıl dönüştüğünü sorguluyor.
Kitapta avangart hareketlerin karakteristik özellikleri verildikten sonra geleneksellik, avangart hareketler ve gerçeklik sorununa dair bir makale okuru karşılıyor. Sonrasında yer alan “Modernleşme Süreci ve Romantik Bunalım Kültürü” başlıklı denemenin ardından avangart hareketlere dair genel bir çerçeve sunuluyor. Günümüzdeki durumun aktarılmasının ardından film incelemelerine geçiliyor. Eserin sonunda ise “Günümüzde Sinema, Sanat ve Transformasyon” başlıklı makale okuru karşılıyor.
BAŞYAPIT
Modern fen bilimlerinin, dolayısıyla da ışığa hükmetme sanatı olarak adlandırılabilecek sinemanın babası kabul edilen İbnü’l-Heysem, 10-11. yüzyıllarda yaşayan ve modern optiğin babası sayılan Fizik, Matematik ve Astronomi alimi. İbn-i Heysem’in optik alanında en önemli eserlerinden biri olan Kitab-ül Menazır ile modern optiğin temellerini atmıştır. Kitab-ul Menazır, optik ile ilgilenen Avrupalı bilim insanlarının da yaklaşık 17. yüzyıla kadar yararlandığı başyapıtlar arasında yer alıyor. Heysem’in ışınların kırılması ve yansıması konusunda ortaya koyduğu deneyler sonucunda ürettiği bilgi, sonraki yaklaşık 500 yıl boyunca aşılamadı.
Kaynak: İstanbul Ticaret Üniversitesi
